زبان شناسی متن و موضوعات متعدد مربوط به آن، ازجمله عنصر انسجام، پیشینه ای نسبتاً جدید در حوزة زبان شناسی و به تبع آن، در حوزه­های نقد ادبی دارد. مانند بسیاری از نظریات زبان شناختی و ادبی معاصر، خاستگاه این شاخة علمی نیز غربی است. نظریه ها و رویکردهای وارداتی دربین زبان شناسان و صاحب نظران عرب با بازخوردهای متفاوت همراه است. برخی با نگاهی متعصبانه، بسیاری از نظریات نوظهور در حوزة ادبیات و زبان شن...

انسجام مفهومی معنایی است که به روابط معنایی موجود در متن اشاره می کند و عملکرد آن، ارتباط یک بخش از متن با دیگر بخش های آن است. کشف این ارتباط معنایی جهت تفسیر یک متن بسیار ضروری است. در این پژوهش به بررسی عوامل انسجام در متون کشاورزی دانشگاهی رشته اصلاح نباتات پرداخته می شود. بدین منظور ابتدا از بین کتاب های کشاورزی دانشگاهی رشته اصلاح نباتات، چهار کتاب انتخاب گردید. سپس از میان پاراگراف های ا...

پیوند زبان شناسی با تحلیل و بررسی متون به ویژه متن ادبی بسیار عمیق و به هم تنیده است. در این بین، زبان-شناسی متن و عوامل متنی از جمله انسجام، از اهمیت بالاتری برخوردار است. بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، به طورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است؛ ولی به سبب گستردگی این مباحث، پژوهش حاضر، صرفا سطح آوایی در تعدادی از عوامل آوایی چون سجع، ج...

مسأله¬ای که پژوهش حاضر بدان می¬پردازد، تأثیر مبانی زیبایی¬شناسی بر چگونگی کارکرد عوامل انسجام در شعر است؛ در الگوی انسجام متنی هالیدی و حسن، ارجاع، جایگزینی، حذف، عوامل ربطی و انسجام واژگانی ابزارهای انسجام و دریافت پیام از متن برشمرده¬ شده ¬است. حال در پژوهش حاضر، این پرسش¬ها مطرح است که در شعر و کارکرد ادبی زبان چه عواملی می¬تواند سبب انسجام و در¬یافت پیام ¬شود؟ و در شعرهایی که فاقد انسجام به...

امروزه، هدف عمده تحلیل گران کلام، پی بردن به مکانیزم تفسیر و تعبیر کلام توسط خواننده و شنونده می باشد. در این راستا، زبانشناسان و دانشمندان اسلامی اثبات نموده اند که دستیابی به معانی و مفاهیم دقیق قرآنی، مستلزم توجه به نظام ارتباطی کل قرآن و کشف تمام روابط داخلی که متن قرآنی را تشکیل می دهند، می باشد. این روایط که امکاناتی برای پیوستن اجزای متن به یکدیگر است همان انسجام متن می باشد. این پژوهش...

انسجام به ابزارهای زبانشناختی در یک متن اعم از واژگانی، دستوری و آوایی اطلاق می شود که جملات را در سطح متن با یکدیگر پیوند می دهد. این ابزارها مناسباتی بین عناصر متن ایجاد می-کنند که باعث می گردد یک متن از مجموعه به هم ریخته ای از جملات و عبارات متمایز گردد. در این تحقیق عوامل مختلف انسجامی اعم از هم آیی، تکرار، ادوات پیوندی، ارجاع، حذف، جایگزینی و ... که توسط «هالیدی» و «رقیه حسن» به عنوان عوا...

چکیدهیکی از مباحثی که همواره در بحث از ساختار غزل مطرح می شود، موضوعِ بود یا نبود انسجام در غزل ‏است. پژوهش حاضر با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و بر اساس الگوی هلیدی و حسن ‏کوشیده است به بررسی و تحلیل انسجام غیرساختاری در غزل بپردازد. از این رو پس از استخدام این ‏الگو، تبیین اصول انسجامِ غیر ساختاری و تفکیکِ آن از انسجام ساختاری کوشیده شده است بر اساس ‏غزلی از حافظ موضوع انسجام توصیف و تب...

این مقاله بررسی و کنکاش مختصری در کلام از منظر زبان شناسی متن بنیاد است که با تکیه بر اصول سخن کاوی، نقش انسجام واژگانی در سوره مبارکه نور را مورد ارزیابی قرار می دهد. انسجام واژگانی به تحقق واژگان در متن از طریق تکرار و هم آیی می پردازد. این نوشتار شواهدی از چگونگی ایفای نقش انسجام واژگانی در متنیت قرآن را بیان می دارد، و سپس با بررسی نحوه عملکرد این روابط انسجامی، داده های حاصل از الگوی پیشین...

یکی از مباحثی که همواره در بحث ساختار غزل مطرح می شود، موضوع بود یا نبود انسجام در غزل است. در پژوهش حاضر، کوشیدیم با به کارگیری رویکرد زبان شناسی نقش گرا و براساس الگوی هلیدی و حسن، انسجام غیرساختاری در غزل را بررسی و تحلیل کنیم؛ ازاین رو، پس از استخدام این الگو، تبیین اصول انسجام غیر ساختاری و تفکیک آن از انسجام ساختاری، تلاش کردیم براساس غزلی از حافظ، موضوع انسجام را توصیف و تبیین کنیم. هدف ...